Cezaevlerinde İaşe ve Elektrik Bedeli Borcu Sorgulama

Cezaevlerinde iaşe ve Elektrik Bedeli Borcu Sorgulama
Cezaevinde tutuklu ve hükümlü oranı yüzde yüzü aşmışken, cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin beslenme yetersizliğine dikkat çekiliyor. Cezaevlerinde yetersiz ve sağlıksız beslenme nedeniyle rahatsızlık geçiren tutuklu ve hükümlü sayısı hergeçen gün artıyor. Mevcut iaşe bedeline göre bir mahpusa günde 5 TL karşılığında üç öğün yemek veriliyor.

Cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlüler tahliye olduktan sonra cezaevinde kaldığı süre içerisinde iaşe bedeli, cezaevinden çıkışta fatura ediliyor ve adrese tebliğ ediliyor.

Tahliyelerin artmasıyla cezaevlerinde iaşe bedeli sorgulama ve vergi borcu ile ilgili sorgulamalarda da artış başladı. E-Devlet Kapısı ve Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitelerinde vergi borcu ödeme imkanı veriliyor. Kanun ve genelgeler sürekli değiştiği ve esnetildiği için sürekli olarak borcun kontrol edilmesi, mümkünse taksitlendirilmesi gerekmektedir.

Cezaevi nedir?
Cezaevi ya da hapishane, hüküm giymiş kişilerin cezalarını çekmesi için hapsedildikleri yerler. Türkçede zindan ve mahpushane sözcükleri de zaman zaman -özellikle eski metinlerde- aynı anlamda kullanılır. Tutukluların, hükümlülerden ayrı olarak tutulduğu yere ise tutukevi denir.

Cezaevinde geçirilen süre suçun ağırlığına göre değişir. Çok ağır suçlarda suçlu ömür boyu hapsedilebilir. Yaşı küçük olan suçluların koyuldukları yerlere ıslahevi denir . Gözetim cezası alanlar da cezaevine koyulmazlar ama belirli bir süreyi özgürlükleri kısıtlanmış olarak geçirirler.

Ülkemizde 05/10/2018 tarihi itibariyle,
✓ 286 kapalı ceza infaz kurumu,
✓ 74 müstakil açık ceza infaz kurumu,
✓ 4 çocuk eğitimevi,
✓ 10 kadın kapalı,
✓ 7 kadın Açık,
✓ 7 çocuk kapalı ceza infaz kurumu olmak üzere toplam 388 ceza infaz kurumu bulunmakta olup, bu kurumların kapasitesi 213,186 kişiliktir.

Açık cezaevi
Dıştan koruma ile görevli personeli bulunmayan ve firara karşı herhangi bir koruma tedbiri alınmamış olan cezaevleridir. İyi halli, çalışma gücüne sahip ve firar etmeyeceklerine kanaat getirilen hükümlüler bu cezaevlerine gönderilir. İnfaz ve koruma memuru nezaretinde dışarı çıkmak, ziyaretçilerle serbestçe görüşmek mümkündür. Açık cezaevindeki hükümlülerin bir işte çalışmaları zorunludur. Emekleri karşılığı olarak gündelik ve prim alırlar. İaşe bedelleri kendilerinin kazançlarından tahsil olunduktan sonra geriye kalan tasarrufları tahliyelerinde kendilerine, vefatlarında mirasçılarına ödenir.

Yarıaçık cezaevi
Dıştan koruma ile görevli personeli bulunmayan, ancak firara karşı engelleri olan cezaevleridir. Bu cezaevinde hükümlülerin açık cezaevinde olduğu gibi serbestçe dışarı çıkabilmeleri mümkün değildir. Hükümlüler bir iş veya sanat kolunda çalışmak zorundadırlar. Günümüz Türkiye’sinde yarı açık cezaevi bulunmamaktadır. Yarı açık cezaevleri açık cezaevine dönüştürülmüştür.

Kapalı cezaevi
İçten ve dıştan koruma ile görevli personeli bulunan ve dışarıya temasa imkân vermeyen cezaevleridir. Türkiye’de müstakil tutukevi bulunmadığından kapalı cezaevleri aynı zamanda tutukevi olarak da kullanılmaktadır. Ancak, tutukluların hükümlülerden ayrı mekânlarda barındırılmaları gerekmektedir. Kadın tutuklu ve hükümlülerin de ayrı bölümlerde tutulmaları gerekir. Aynı şekilde, çocuk cezaevi ıslahevi bulunmayan yerlerde çocuk tutuklular ayrı kesimlerde tutulurlar. Kapalı cezaevleri, kapasitelerine, tesislerine ve mimari yapılarına göre A tipi, B tipi, C tipi ve E tipi olarak sınıflandırılmaktadır.

İaşe ve İbate nedir ne demektir?
İaşe yedirip içirme, beslenme, bakma.
İlan edilen seferberlik gereği halktan ordu adına iaşe yardımı talep ediliyordu.

İbate barındırma, kalacak yer (konut vb.) sağlama. Böylece muhacirlerin konaklama, iaşe, ibate ve çalışma problemi halledildi.

Cezaevlerinde iaşe ve Elektrik Bedelleri Neden Var?
30.06.1934 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Harçlar Ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun, 2548 sayılı kanunun 2. maddesine göre; “Her mahkum cezaevinde bulunduğu müddetçe yiyecek bedelini ödemeye mecburdur. Tahakkuk edilen yiyecek bedelleri mahkumlar tarafından ödenmez ise Cumhuriyet Müddeiumumilikleri tarafından kendilerinin ikametgahı belediyeleri ve belediye teşkilatı olmayan yerlerde bağlı bulundukları Kaymakam veya Nahiye Müdürlükleri marifeti ile borçlarını ödemeye muktedir olup olmadıkları tahkik olunur” denilmekte olup gerekli araştırmaların Zabıta Müdürlükleri tarafından yapılması istenilmektedir.

Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığının 10/11/2011 tarih ve 124/1 sıra numaralı genelgesinde işlemlerin etkin, verimli, hızlı, düzenli ve usul ekonomisine uygun biçimde yürütülmesi amacıyla UYAP üzerinden yapılması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca 3 üncü maddede “tüm birimlerde her türlü veri girişinin eksiksiz ve doğru biçimde yapılması”7 nci maddede “UYAP üzerinden sağlanan nüfus, adres, tapu, sabıka kaydı, yurt dışı adres bilgisi gibi belgelerin temini için ayrıca fiziki yazışma yapılmaması” 8 inci maddede “araç şerhi, kayıp veya çalıntı telefonların kullanıma açılıp kapatılması, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı gibi kanunen ilgili mercilere bildirim yapılması gereken işlemlerin ayrıca fiziki yazışma yapılmaksızın UYAP üzerinden gerçekleştirilmesi” belirtilmiştir.

Hükümlü ve tutuklular neden ceza infaz kurumlarında elektrik parası ödüyor?
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 35, 62, ve 70’inci maddesi hükümlerine göre hazırlanarak, 17/06/2005 tarihli ve 25848 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ceza İnfaz Kurumlarına Bulundurulacak Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmeliğin Elektrikli Eşyalar başlıklı 9’uncu maddesinde “Aydınlatma dışındaki elektrik giderleri hükümlü tarafından karşılanır.” hükmü yer almaktadır. Bu nedenle hükümlü ve tutuklulardan kurumun genel aydınlatma gideri değil, sadece oda ve eklentilerinde aydınlatma dışında kullandıkları elektrik bedeli tahsil edilmektedir.
Söz konusu mevzuatlar gereğince sadece hükümlü ve tutukluların kurum izni ve kendi istekleri doğrultusunda kantinden temin ettikleri eşyalar ile oda ve eklentilerinde kişisel ihtiyaçları için aydınlatma dışında kullandıkları elektriğin bedeli (televizyon ve vantilatör gibi elektrikli eşyalar için) alınmaktadır.

Tutuklu ve hükümlülerden yer kirası, yatak, yastık, battaniye, çarşaf, su ve genel aydınlatma parası alınmaz.

Hükümlü ve tutuklular için belirlenen günlük iaşe bedeli ne kadardır, çocuk ve anne hükümlü tutuklular için ayrıca bir iyileştirme var mı?
26/10/2005 tarihli ve 25978 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliğin Günlük iaşe miktarı başlıklı 5’inci maddesinde “Günlük iaşe miktarı, Sağlık Bakanlığı ile birlikte belirlenen günlük kalori ihtiyacı ve bütçe imkanları da değerlendirilerek saptanan tutardır.” hükmü yer almaktadır.
Günlük iaşe bedeli 01/07/2013 tarihinden itibaren bütçe imkanları da gözetilerek;
– Hükümlü ve tutuklular ile görevi başında bulunan personel için 5,00 TL’ye
– Ceza infaz kurumlarında barındırılan çocuk hükümlü ve tutuklular için 6,00 TL’ye,
– Kurumda annesiyle birlikte kalan çocuklar ile süt emziren hükümlü ve tutuklu anneler ve hamileler için 7,50 TL’ye,
– Ceza infaz kurumları ve tutukevleri personel eğitim merkezleri için 8,50 TL’ye yükseltilmiştir.

Hükümlü ve tutuklulardan alınan yiyecek bedelinin tahsili nasıl yapılmaktadır, ödeme gücü olmayanlardan neden iaşe bedeli alınmaktadır?
Devletin himayesi altındaki hükümlü ve tutukluların iaşe edilmeleri kısıtlı kamu kaynaklarının verimli ve etkin şekilde kullanılması ile mümkün olabilmektedir. 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun’un 2’nci maddesi gereğince bu yiyecek bedelleri cezaevleri idarelerince altı ayda bir bordro yapılarak tahakkuk ettirilmekte, ödeme gücü olmadığı anlaşılanlardan yiyecek bedelleri alınmamaktadır. ödeme gücü olan hükümlülerden bu kurumda tükettikleri yiyecek bedelleri tahsil edilmek üzere kurum idarelerince tahakkuk işlemleri gerçekleştirilir.
Hükümlü ve tutukluların iaşe parası her altı ayda bir belirttiği adrese gönderilerek, iaşe bedeli o günkü şartlarda parasal tutarı kendisinden talep edilmektedir. Parasal miktar o günkü miktar ne ise, onun üzerinden hesaplanan miktardır. Zam ve faiz işletilmemektedir.

İaşe bedellerini yatırdığım dekontları nereye göndermem gerekmektedir?
İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığına Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü aracı kılınmadan doğrudan gönderilmesi gerekmektedir.

İaşe bedeli ne zaman alınmaz?
Yiyecek bedellerinden doğan alacaklar mahkûmiyetin hitamı tarihinden başlamak üzere beş senelik müruruzamana tâbidir.
İş yurtlarında çalıştırılanlar ile ödeme gücü olmadığı anlaşılanlardan yiyecek bedelleri alınmaz.”. (Değişik: 09/05/2001 – 4671/2 md.)

Af talebinde bulunmak istiyorum nereye başvurmam gerekmektedir?
Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne başvurmanız gerekmektedir.

Bir hükümlü veya tutuklunun devlete maliyeti nedir?
2012 yılında bir hükümlü veya tutuklunun devlete günlük maliyeti 48 TL’dir. Bu maliyetin içine Genel Müdürlüğümüzün merkez ve taşra bütçesinden personel ve sosyal güvenlik giderleri, cari giderler, yatırım giderleri ile işyurtları bütçesinden cari giderler için aktarılan tutarlar ve işyurtlarından Teknik İşler Daire Başkanlığının ceza infaz kurumları yapımı için aktarılan ödenekler dahil edilmiştir.

Adli Para Cezası Nedir? Nasıl Hesaplanır?
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda iki farklı ceza yaptırımı mevcuttur. Bunlar hapis cezası ve adli para cezası olarak iki başlıkta toplanır. Hapis cezasının ne olduğunu hepimiz gayet iyi biliyoruz. Adli para cezası için ise hükümlünün mahkeme tarafından hükmedilen bir miktar parayı devlet hazinesi’ne aktarması olarak görebiliriz.

Bu noktada en sık karıştırılan noktalardan bir diğeri de adli para cezası ile idari para cezasının birbirinden karıştırılması olarak ortaya çıkar. Hemen belirtmekte fayda var ki; adli para cezaları yalnızca mahkemeler tarafında hükümlüye verilen cezalardır. İdari para cezaları ise diğer devlet kurumlarının kişilere yönelik verdiği para cezalarıdır.

İdari para cezaları hukuki anlamda bir cezai yaptırıma tabii olmadığı için hapis cezasına da çevrilemez.

✓ Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
✓ Ceza İnfaz Kurumları
✓ Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliği

Vergi borcu sorgulama
✓ E-Devlet – Vergi borcu sorgulama
✓ GİB Vergi Dairesi – E-Haciz Sorgulama